والدین اغلب یکی از مهمترین راههای پرورش اخلاق را در کودکان نادیده می‌گیرند؛ آموزش آگانه نیکخویی‌ها برای زندگی اخلاقی و شایسته. در واقع، کل شخصیت کودکانمان به این ترتیب تعریف می‌شود که آنها چه نیکخوییهایی را در زندگی خود مهم می‌دانند. همان نیکخویی‌ها وجدان آنها را هدایت و در انتخابهای اخلاقی به آنها کمک می‌کنند. پس مهم است که به یاددهی نیکخوییهایی که می‌خواهیم فرزندانمان کسب کنند متعهد شویم. تعداد این نیکخویی‌ها زیاد است اما به هر حال، به روشهای زیر می‌توانید آنها را یاد دهید.
1- نیکخویی مورد نظرتان را تعیین کنید.
نخستین گام این است که نیکخویی‌های خاصی را که بیشتر از همه دوست دارید فرزندتان کسب کند، مشخص کنید. هر چه برایتان روشن‌تر باشد که کدام رفتار اخلاقی برایتان مهم‌تر است، احتمال آنکه کودکتان آنها را یاد بگیرد بیشتر است، زیرا شما به آموزش آنها آگاه هستید.
2- هر ماه یک نیکخویی را برجسته کنید.
مطابق تحقیقات و پژوهشهای انجام شده، دستکم سه هفته برای یادگیری رفتار یا مهارت تازه لازم است و همین مدت برای تقویت نیکخویی‌ها نیز درست است. پیشنهاد می‌شود که هر ماه یک نیکخویی و رفتار اخلاقی را انتخاب کنید و هر روز چند دقیقه وقت بگذارید و به فرزندتان کمک کنید تا آن را یاد بگیرد.
3- ارزش و معنای نیکخویی را شرح دهید.
سومین راه آموزش رفتارهای اخلاقی این است که به کودکتان کمک کنید تا به طور دقیق بداند آن نیکخویی و رفتار اخلاقی چه معنایی دارد و چرا یاد گرفتن آن مهم است. توجه داشته باشید آن رفتار اخلاقی و نیکخویی را به گونه‌ای تعریف کنید که فرزندتان بفهمد و هرگز فرض نکنید خود به خود منظور شما را می‌فهمد. شما می‌توانید با فرزندتان درباره هر نیکخویی گفتگو کنید و برای فهم بیشتر او از شخصیتهای داستانی آشنا کمک بگیرید. می‌توانید یک کتاب داستانی کودکان را انتخاب کنید و بر اساس آن شرح دهید که چرا نیکخویی موردنظرتان با ارزش است.
4- بیاموزید نیکخویی چیست.
یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روشهای آموزش، این است که خود سرمشق شوید. نکته مهم این است که توجه داشته باشید کودک به طور دقیق بداند چگونه می‌تواند آن نیکخویی را نشان دهد. به کودکتان کمک کنید تا جلوه‌های عملی این نیکخویی را فهرست کند. برای نمونه: «آدمهای درستکار به قولشان عمل می‌کنند»؛ «به اشتباهشان عمل می‌کنند»؛ «راست می‌گویند» و …
5- نیکخویی را در زندگی‌تان پیاده کنید.
6- کودکانتان را به نیکخویی در عمل تشویق کنید.
می‌توانید ساعتها درباره نیکخویی با فرزندتان صحبت کنید، اما تا آن را به عمل در نیاورد، ممکن نیست در آن ماهر شود. یعضی خانواده‌ها هر شب ضمن شام خوردن درباره کارهای نیک آن روزشان حرف می‌زنند. می‌توانید از فرزندتان بخواهید کارهای اخلاقی و نتایج حاصل از آن را هر روز بنویسد. برای کودکان خردسال‌تر می‌توانید از یک تقویم ماهیانه استفاده کنید و از او بخواهید در روزهایی که آن رفتار اخلاقی مثلا راستگویی، را انجام داده است، یک برچسب خندان بچسباند یا یک علامت بزند.
* منبع: کلیدهای پرورش رفتار و ارزشهای اخلاقی در کودکان و نوجوانان، دکتر میشل بُربا، ترجمه: فرناز فرود 84-80(با اندکی تلخیص و تغییر)
منبع: روزنامه رسالت ۱۳۸۹/۰۲/۲۵
نویسنده : جواد پوریا
