✍️نحوه تهیه و تنظیم پرسشنامه به عنوان ابزاری برای گرداوری اطلاعات و داده های مورد نیاز در تحقیق خود یا پایان نامه و غیره نیاز به دانستن مراحل مختلف تحقیق با توجه به نوع روش بکار رفته است. باید یاداور شوم که در تحقیقات جامعه شناسی، پرسشنامه آماده نداریم و بستگی به عنوان و فرضیه ها و… تنظیم می شود. عمده کاربرد پرسشنامه در روش تحقیق پیمایش است. اصول تهیه آن مستلزم رعایت موارد زیر است:
✅اهداف و سوالات تحقیق شما مشخص باشد.این دو باید در راستای هم و مثل هم باشند.
✅فرضیه های شما مشخص باشند. بدیهی است در آنصورت متغیرهای مستقل(پیش بین) و وابسته (ملاک) هم مشخص می گردند.
✅حال می خواهید فرضیه را سنجش کنید. نیاز به ابزاری برای گرداوری اطلاعات دارید. مثلاً یکی از ابزارهای شما پرسشنامه می باشد. پس برای سنجش هر فرضیه معمولاً – بستگی به نوع متغیر و سطح تحصیل شما هم دارد- پنج، شش سوال در قالب طیف ها (مثلاً لیکرت، بوگاردوس، گاتمن،…) طراحی می کنید که باید طوری تهیه و تنظیم شوند که قادر به سنجش این متغیر درون فرضیه شما باشند. به عبارت دیگر بعد از طراحی و تهیه سوالات آنها را ارزیابی می کنید و میزان اعتبار آنها را با آلفای کرونباخ به دست می آورید.
✅سوالات هر فرضیه را بهتر است زیر هم قرار دهید. این کار سبب سهولت در تحلیل آماری و نظم دهی به کار می شود. لازم نیست صورت فرضیه را در پرسشنامه نهایی بنویسید.
✅سوالات جانبی و متغیرهای زمینه ای لازم – مانند سن، تحصیلات، محل سکونت و…- را یا هر اطلاعات مکمل – نه اضافی- دیگر را که لازم داشتید می توانید در پرسشنامه بگنجانید. کجا؟ بعضی ها اعتقاد دارند در اول و بعضی ها در آخر که این بستگی به سلیقه محقق و عنوان تحقیق دارد.
