در زندگی بشر زمان‌هایی وجود دارد که آزاد و فارغ از الزامات شغلی رسمی، متوقع، انتفاعی و حتی اشتغالات ضروری زندگی مانند تغذیه، خواب، استحمام، خرید، ایاب‌وذهاب، اشتغالات اجتماعی و مذهبی است. این زمان به «اوقات فراغت» معروف است. اوقات جمع وقت است و آن مقدار زمانی که برای امری فرض شده است و اوقات جمع آن است.
فراغ و فراغت در زبان عربی به معنای خالی‌بودن و فارغ‌بودن از هرگونه اشتغال، مفارقت از عمل و دست‌کشیدن از کار است؛ همچنین به معنای آسایش، وسعت، جدایی از چیزی یا کاری به کار رفته است. معانی لغتنامه‌های عربی به زبان فارسی انتقال یافته و فراغت به معنای آسایش، آسودگی، فرصت و مجال، فراغت بال، راحتی فکر، عاری‌بودن از تشویش و …، نداشتن کار و مشغولیت جدی، خلاصی و رهایی از کاری یا به‌پایان‌رساندن آن که در آن شخص به امور دلخواه و تفننی می‌پردازد، تعریف شده است.
اگر خدای متعال به پیامبرش فرموده است: «فَإذا فَرَغتَ فَانصَب»، مفسران گفته‌اند در این فراغ معنای لغوی مد نظر است و مقصود «رهاشدن از تکالیف واجب» است. مراجعه به تفاسیر نشان می‌دهد این معنا خلاصه معانی گفته‌شده است.
البته برخی آن را به لحاظ نوع گذران اوقات فراغت تعریف کرده‌اند: «مجموع فعالیت‌هایی که شخص پس از رهایی از تعهدات و تکالیف شغلی، خانوادگی و اجتماعی با میل و اشتیاق به آنها می‌پردازد و غرضش استراحت، تفریح، توسعه دانش خود، به‌کمال‌رساندن شخصیت خویش یا به‌ظهورآوردن استعدادها، خلاقیت‌ها و بالاخره بسط مشارکت آزادانه در اجتماع است».
پس اوقات فراغت که اهل لغت و تفسیر معنا کرده‌اند، همان معنای عرفی است که همه می‌فهمند و آن «فرصت و زمانی است که پس از اتمام تکالیف و کار و مشغله ضروری روزانه از زمان باقی می‌ماند». از مجموع احادیثی هم که در ادامه می‌آیند، همین معنا استفاده می‌شود.
بررشی از کتاب اوقات فراغت براساس آموزه های قرآن و اهل بیت(ع) – از مجموعه کتابهای سبک زندگی
