تهیه کننده: پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن
خشونت اجتماعی پدیده‌ای تلخ و دردی مزمن است که دوشادوش زندگی نسل انسان در روی زمین، همواره گریبانگیر او بوده و مصلحان اجتماعی نیز هماره در اندیشۀ درمان آن بوده‌اند.
قرآن کریم که تبیان و مفسِّر عالَم و آدم (﴿وَ نَزَّلنَا عَلَیکَ الکِتَابَ تِبیَاناً لِکُلِّ شَیءٍ ﴾)، کتاب هدایت انسان (﴿ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدیً لِلْمُتَّقین ﴾ ) و راهنمای او به استوارترین و جامع‌ترین آیین و سبک زندگی است ﴿إِنّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم ﴾)،قطعاً برای پیشگیری از این پدیده تلخ و درمان این درد کهن نیز راهکارهایی آسمانی دارد.
بر این اساس، شناخت بسترهای پیدایش خشونت اجتماعی و آثار و پیامد‌های آن، و آشنایی با راه‌های خشونت‌زدایی و پاسخ به شبهات خشونت در دین، در پرتو نور قرآن و در جهت آگاه‌کردن بشر امروز در برابر هجمۀ رسانه‌ای امپراتوری خبری و تحلیلی استکبار جهانی از رسالت‌های قرآن‌پژوهان در حوزه‌های علوم دینی و دانشگاه‌های نظام اسلامی است.
سوگمندانه باید گفت پدیده خشونت که باید با رویکردی علمی و پژوهشی و برای حل مسائل و معضلات نظام و جامعه بدان پرداخت، در کشور ما در سال‌های اخیر به یکی از محورهای مجادلات سیاسی و عرصه‌ای برای برخورد و نزاع دیدگاه‌های سیاسی معارض با یکدیگر بدل شد و با رویکردی ژورنالیستی (اثر‌گذاری بر جریان‌های سیاسی با هر ابزاری، حق یا باطل) به روزنامه‌ها کشیده و در جهت تحصیل منافع جناحی و حزبی از آن سوء استفاده شد؛ حال آنکه پیروی از اغراض جناحی، روند تحلیل را به بیراهه می‌برد و از این موضوع علمی، ابزاری برای تحصیل منافع حزبی و گروهی می‌سازد؛ چنان‌که در شمار قابل توجهی از مقالات مندرج در نشریات و روزنامه‌های ایران، در برخی مقاطع زمانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی آشکارا آمده است.
امید است تضارب آرای علمی درباره مبحث خشونت و مدارا به بستر اصلی خود که خارج از منازعات جناحی است، بازگردد و در فضایی علمی بررسی شود. پژوهش پیشِ رو نیز گامی در این مسیر است که امید است در حدّ خود برای قرآن پژوهان و پژوهشگران مباحث فلسفه سیاسی مفید باشد.
قرآن کریم که تبیان و مفسِّر عالَم و آدم (﴿وَ نَزَّلنَا عَلَیکَ الکِتَابَ تِبیَاناً لِکُلِّ شَیءٍ ﴾)، کتاب هدایت انسان (﴿ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدیً لِلْمُتَّقین ﴾ ) و راهنمای او به استوارترین و جامع‌ترین آیین و سبک زندگی است ﴿إِنّ هذَا الْقُرْآنَ یَهْدی لِلَّتی هِیَ أَقْوَم ﴾)،قطعاً برای پیشگیری از این پدیده تلخ و درمان این درد کهن نیز راهکارهایی آسمانی دارد.
بر این اساس، شناخت بسترهای پیدایش خشونت اجتماعی و آثار و پیامد‌های آن، و آشنایی با راه‌های خشونت‌زدایی و پاسخ به شبهات خشونت در دین، در پرتو نور قرآن و در جهت آگاه‌کردن بشر امروز در برابر هجمۀ رسانه‌ای امپراتوری خبری و تحلیلی استکبار جهانی از رسالت‌های قرآن‌پژوهان در حوزه‌های علوم دینی و دانشگاه‌های نظام اسلامی است.
سوگمندانه باید گفت پدیده خشونت که باید با رویکردی علمی و پژوهشی و برای حل مسائل و معضلات نظام و جامعه بدان پرداخت، در کشور ما در سال‌های اخیر به یکی از محورهای مجادلات سیاسی و عرصه‌ای برای برخورد و نزاع دیدگاه‌های سیاسی معارض با یکدیگر بدل شد و با رویکردی ژورنالیستی (اثر‌گذاری بر جریان‌های سیاسی با هر ابزاری، حق یا باطل) به روزنامه‌ها کشیده و در جهت تحصیل منافع جناحی و حزبی از آن سوء استفاده شد؛ حال آنکه پیروی از اغراض جناحی، روند تحلیل را به بیراهه می‌برد و از این موضوع علمی، ابزاری برای تحصیل منافع حزبی و گروهی می‌سازد؛ چنان‌که در شمار قابل توجهی از مقالات مندرج در نشریات و روزنامه‌های ایران، در برخی مقاطع زمانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی آشکارا آمده است.
امید است تضارب آرای علمی درباره مبحث خشونت و مدارا به بستر اصلی خود که خارج از منازعات جناحی است، بازگردد و در فضایی علمی بررسی شود. پژوهش پیشِ رو نیز گامی در این مسیر است که امید است در حدّ خود برای قرآن پژوهان و پژوهشگران مباحث فلسفه سیاسی مفید باشد.
