تحول فرهنگی در علم: از علم دانشگاهی تا علم پسادانشگاهی

این مقاله تحول در علم را به لحاظ فرهنگی از علم دانشگاهی تا پسادانشگاهی با روش مطالعه اسنادی و استدلال تحلیلی مورد بررسی قرار می­دهد. هدف از این بررسی تعیین سمت‌وسوی تحول فرهنگی علم و مقایسه آن با تحول فرهنگی جامعه می­باشد.تولید علم محصور در دانشگاه­ها با ارزش‌های جامعه ارتباط کمی دارد و هنجارهایی از نوع معرفت­شناختی از درون نظام علمی، رفتار عالمان را کنترل می­کند؛ اما در علم پسادانشگاهی رابطه علم با جامعه تا جایی پیش می‌رود که همگام با بازار و حکومت عمل می­کند و علم در بستر اجتماعی تولید ­شده و هنجارهایی از بیرون نظام علمی رفتار عالمان را کنترل می­کند. از آنجا که علم در جهت رفع نیازهای بازار و صنعت کاربرد پیدا می­کند، به تبع آن فرهنگ علم نیز تغییر می­کند. نتیجه اینکه برخلاف تحول فرهنگی جامعه که از مادی­گرایی به سمت فرامادی­گرایی پیش می­رود، فرهنگ علم به سمت مادی­گرایی پیش خواهد رفت.