نويسنده : کرمی، افشین
استاد راهنما : پیشگاهی فرد، زهرا
مقطع : کارشناسی ارشد
استاد مشاور : کامران دستجردی، حسن
رشته : جغرافیای سیاسی
دانشگاه : دانشگاه تهران
تاريخ دفاع : 1388
چکیده با آنکه درایران مسأله مرز و مرزداری همواره از امور اساسی حکومت ها بوده است و هر سلسله ای با داشتن حدّ و قلمروی مشخص، در مسیر توسعه یا پاسداری از آن با دیگر سلسله ها و حکومتها، منازعاتی برپا کرده است، امّا مفهوم مرزهای کشوری از قراردادهای پدید آمده در دوران جدید تاریخ است. در حالی که حداقل تا دهه 1970، ادبیات جغرافیای سیاسی آکنده از مطالعات مربوط به سرحدات و مرزها بود، اکنون چنین مطالعاتی بسیار کمتر انجام می شود. اگر تاریخ ایران را با یک نگاه کوتاه مورد بررسی قرار دهیم شاهد ظهور و سقوط حکومتها و پادشاهی های گوناگون خواهیم بود. مرزهای ایران نیز رابطه بسیار زیادی با این ظهور و سقوط ها دارد. از آغاز تاریخ تاکنون مرزهای ایران دچار دگرگونیهای فراوانی شده است. مرزهای بین الملل به عنوان نقطه تماس میان کشورهای همسایه، در شکل دهی به مناسبات سیاسی و اقتصادی آنها نقش برجسته ای به عهده دارند. مرزها به طور مکرّر مسبّب تنشهای بین دولتها بوده و قویاً کنش متقابل میان مردمانی که در مناطق مجاور هم به سر می برند را تحت تأثیر قرار داده اند. در این میان مرزهای غربی ایران در طول تاریخ همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. با پیدایش امپراتوری عثمانی در غربی ایران، نزاع میان این دو قدرت برای سالها ادامه یافت و در نتیجه آن، مرزهای غربی بارها دستخوش تغییر و تحول می شد. با پیدایش قدرت های استعمارگر، این معادله وضعیت پیچیده تری به خود گرفت. اختلافات مرزی ایران با عثمانی بعد از فروپاشی آن کشور به کشورهای سربرآورده از دل امپراتوری عثمانی به ارث رسید و تجاوز عراق به ایران از ثمرات شوم اختلافات مرزی و چشم دوختن به مرزهای غربی و جنوب غربی ایران بود. مرزهای غربی ایران به دلیل پراکندگی قومی و پیوستگی نژادی در دو سوی مرز دارای اهمیت فراوان است. از همین رو در این پایان نامه به بررسی تحولات جغرافیایی- سیاسی مرزهای غربی ایران پرداخته ایم
