غیبت از گناهان کبیره و از جمله گناهانی است که در دین اسلام و احادیث رهبران دینی بسیار نکوهیده و زشت شمرده شده است. علت اهمیت غیبت و اینکه آن را از بزرگترین گناهان بشر به حساب آورده اند، آن است که غیبت مفاسد و ضررهایی را در بر دارد که با غرض از آفرینش و با هدف آفریدگار هستی منافات دارد بر خلاف بعضی از گناهان دیگر که دارای ضرر و مفسده جزئی و کم اهمیت می باشد.
توضیح آنکه هدف عمده خداوند از آفرینش انسان آن بوده که مردم متحد و هماهنگ باشند و راه واحدی را پیش بگیرند و با حفظ وحدت و همبستگی خود دشمنان اسلام را نابود و جهان اسلام را به اهداف متعالی آن سیر دهند و این اتحاد و یکپارچگی در صورتی تحقق می پذیرد که تمامی انسان ها یاور و کمک و دوست همدیگر بوده و در مشکلات و سختی ها دادرس و یاور هم باشند و آن موقوف به این است که هدف و آمال یگانه داشته و در آن اجتماع دل هایی صاف و پاک از هرگونه عداوت، کینه و دشمنی داشته باشند به حدی که مانند یک تن و یک بنده باشند در اطاعت خدا و اولیای الهی و هر گونه حسد ورزی و خبرچینی، کینه و عداوت را کنار بگذارند.
غیبت نقش معکوس و مخربی را در جامعه بر روی افراد می گذارد. اجتماع انسانی را در اثر کینه و عداوت از هم می پاشد و
دشمنی ها را دامن می زند و همه به فکر انتقام می افتند و به این ترتیب هدف کلی آفرینش از بین رفته و فساد در عالم انسانی ظاهر می گردد و به همین خاطر در دین اسلام تأکید زیادی بر ترک غیبت و دوری از این گونه گناهان شده است. بسیاری از گناهانی که انسان نادانسته یا با وسوسه شیطانی مرتکب آن می شود اگر از انجام آن گناه پشیمان شده و به درگاه خداوند توبه نماید، خداوند گناهانش را می بخشد، ولی غیبت از جمله گناهانی است که اگر فرد توبه هم کند تحت شرایطی خداوند توبه اش را می پذیرد که از فرد غیبت شده حلالیت بطلبد. به فرموده حضرت على علیه السلام:
“مبغوض ترین مردمان نزد خداى تعالى، غیبت کننده است. “
امام صادق (ع) در حدیثی راجع به اقسام غیبت چنین اشاره می کند: “وجوه الغیبه تقع بذکر عیب فی الخلق و الفعل و المعامله و المذهب و الجهل و اشباهه… ” غیبت آن است که انسان عیوب برادر مسلمان را در مورد اندام، اعمال، معاشرت و رفتار، مذهب و راجع به نادانی او مانند آن، برای دیگران بازگو کند. بازگویی این عیوب منحصر به گفتار زبانی نیست چون گفتن و به زبان آوردن این گونه معایب و نقایص بدان علت حرام است که نقاط ضعف یک مسلمان به این وسیله فاش می شود.
از اقسام مهم دیگر غیبت که عملی بسیار زشت و مذموم است گوش کردن به غیبت است. در واقع انسان با گوش دادن به سخنان غیبت کننده، او را به این کار تشویق و در جرم او شریک می گردد و به همان اندازه که در احادیث و احکام الهی سخن گفتن و غیبت کردن نکوهیده است گوش دادن به سخنان غیبت کننده نیز جزء گناهان بزرگ محسوب می شود. رسول خدا (ص) فرمود: “المستمع احد المغتابین”. گوش دهنده یکی از دو غیبت کننده است. به همین دلیل باز آن حضرت فرموده اند: هر کس به برادر مسلمانش با دفاع کردن از او و جلوگیری از غیبتی که پشت سر او می شده نیکی کند خداوند هزار نوع فتنه و بدی را از او دور می کند. پس بر مسلمانان لازم است که علاوه بر آنکه در مجالس غیبت شرکت نکنند زمانی که از برادران دینیشان غیبتی صورت می گیرد اعتراض کرده و اجازه بدگویی و غیبت را ندهد و به این ترتیب با این عمل خود همدلی و انسجام افراد را در اجتماع اسلامی حفظ نماید.
روزنامه رسالت
نویسنده : آیدین تبریزی
