تقسیم بندی برای متغیر ها وجود دارد. متغیرها از نظر نقشی که ایفا می کنند به پنج دسته تقسیم می شود.
🔹متغیرهای مستقل که یک ویژگی از یک محیط فیزیک یا اجتماعی می باشد و با انتخاب و دستکاری های محقق و پژوهشگر می تواند مقدار دار شده و تاثیر آن بر عناصر و متغیرهای دیگر تحقیق مشخص شود.
🔹دومین نوع متغیر در این دسته متغیر وابسته است. این نوع از متغیر وابسته به متغیر مستقل بود و تغییرات آن تاثیر پذیر از یک متغیر دیگر است. اگر بخواهیم مثالی بزنیم اگر تحقیقی در رابطه با تاثیر تشویق در یادگیری دانش اموزان باشد تشویق کردن دانش آموزان متغیر مستقل بود و یادگیری که تاثیر پذیر از این تشویق هاست متغیر وابسته است.
🔹سومین نوع متغیر در این دسته، متغیر تعدیل کننده است. این نوع متنی می تواند از نوع کیفی و یا کمی باشد و بر جهت گیری رابطه میان متغیرهای وابسته و مستقل را تاثیر می گذارد. به عنوان مثال اگر همان عنوان تاثیر تشویق بر یادگیری دانش آموزان دختر وپسر ذکر شود، جنسیت دانش آموزان متغیر تعدیل کننده است.
🔹متغیر های کنترلی چهارمین دسته از انواع متغیر ها هستند. اصولا در یک پژوهش محقق توانایی این را ندارد که تمامی روابط و تاثیر متغیرها بریکدیگر را بررسی کند. بدین منظور برخی از متغیر ها را کنترل می کند.
🔹آخرین دسته از متغیرها، متغیرهای مداخله گر هستند. این متغیرها، متغیرهایی هستند که پژوهشگر و محقق برای استنتاج تاثیر متغیرها ی وابسته و مستقل بر یکدیگر مورد استقاده قرار می گیرند.
