کارشناسی ارشد 1399
پدیدآور: علی ربانی استاد راهنما: علیرضا دبیرنیا
دانشگاه قم، دانشکده حقوق
چکیده
در عصر مدرن، قدرت عالی سیاسی به عنوان یکی از عناصر سازنده دولت ـ کشور، با عبور از مفاهیمِ حاکمیت و حکومت، حکمرانی را محور اِعمال قدرت سیاسی قرار داده است. به فراخور اهمیت حکمرانی، عواملِ تحرک، خودتنظیمی و پویایی حکمرانی نیز، وجوه ضروری تلقی می‌گردد. پویایی حکمرانی با تعابیری همچون؛ تکوین عناصر حکمرانی، روش حزم و احتیاط، خِرَدِ دولت، حکمرانی جامع، فراحکمرانی و حکمرانی پویا در آراء اندیشمندان حقوق عمومی و علم سیاست بازتاب یافته است. حکمرانی پویا را اِعمالِ حکمرانی مستمر در شرایط زمانی، مکانی، برای حفظ آینده و با نگرشی به سنت‌های گذشته نامیده‌اند. در این پژوهش، نگارنده با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به دنبال پاسخ به این پرسش است که قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از چه ظرفیت ها و موانعی در جهت تحقق حکمرانی پویا برخوردار است؟ تتبع در این زمینه نشان می‌دهد که عوامل پویاساز حکمرانی دو جنبه ابعاد حقوق اساسی پویاساز و ابعاد پویاساز دولتِ محدودِ مبتنیِ بر حقوق بشر ـ حقوق مدنی سیاسی ـ را شامل می‌گردد. ابعاد حقوق اساسی پویاساز حکمرانی، به وجوه تأسیسی و تنظیمی حکمرانی قابل تقسیم است. وجوه تأسیسی مصادیقی چون؛ سنت و رویه‌گرایی، دموکراسی و قدرت مؤَسس، و مهم‌ترین وجوه تنظیمی؛ شرایط زمان و مکان مؤثر بر حکمرانی، سیاست‌گذاری، شفافیت، حوزه عمومی، سازوکارهای نظارتی، وضعیت اضطراری و بازنگری در قانون اساسی را شامل می‌شوند. ابعاد پویاساز حکمرانی مبتنی بر حقوق بشر نیز، با عنوان حقوق مدنی سیاسی، در دو قالب حق‌ها و آزادی‌های بشری تأثیرگذار بر حکمرانی پویا شناخته می‌شوند. با توجه به سیرِ پژوهش در ایران، مبانی، اصول و ظرفیت قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در تحقق حکمرانی پویا مورد پژوهش قرار گرفته است
